ستاره‌شناسان آلمانی با کمک دو تلسکوپ که در اسپانیا قرار دارند، توانستند یک منظومه ستاره‌ای را در فاصله ۵۰۰۰ سال نوری از زمین مشاهده کنند.
ساینسیو – به نقل از ایسنا و دیلی‌میل، یک منظومه ستاره‌ای دوتایی که در فاصله ۵۰۰۰ سال نوری از زمین قرار گرفته و هر ۱۵ سال یک بار یک انفجار بزرگ را به همراه دارد، با کمک یک جفت از تلسکوپ‌های “مجیک”(MAGIC) دیده شده است.
این منظومه موسوم به “آراس مارافسای”(RS Ophiuchi) که در صورت فلکی مارافسای قرار گرفته است، از یک کوتوله سفید و یک غول قرمز تشکیل شده که در آستانه سوختن قرار دارد.
ستاره‌شناسان “موسسه ماکس پلانک”(Max Planck Institute) آلمان، این منظومه دوتایی را با تلسکوپ مجیک مورد بررسی قرار دادند. این سیستم از دو تلسکوپ “چرنکوف”(Cherenkov) تشکیل شده است که در “رصدخانه صخره بچه‌ها”(Roque de los Muchachos Observatory) در اسپانیا قرار دارند.
هر ۱۵ سال، یک انفجار شگرف حاصل از این سامانه دوتایی رخ می‌دهد زیرا غول سرخ، مواد خود را بیرون می‌ریزد و به سطح کوتوله سفید کشیده می‌شود.
محل تولد یک نواختر، سامانه‌هایی است که در آنها دو ستاره بسیار متفاوت در یک رابطه هستند. معمولا یک ستاره کوچک‌تر و یک ستاره بزرگ‌تر است. در این مورد، یک کوتوله سفید که یک ستاره کوچک، سوخته و متراکم است، به دور یک غول سرخ می‌چرخد که ستاره‌ای پیر و در آستانه سوختن است.
ستاره غول پیکر در حال مرگ، کوتوله سفید را با ماده‌ای تغذیه می‌کند که هنگام جریان یافتن گاز به سمت کوتوله سفید، لایه هیدروژن بیرونی آن را می‌ریزد. این جریان ادامه می‌یابد تا زمانی که کوتوله سفید بیش از حد خود را می‌خورد و منفجر می‌شود.
دما و فشار در پوسته‌های ستاره‌ای تازه به دست آمده، بیش از حد افزایش می‌یابد و یک انفجار بزرگ گرما را به همراه دارد. ستاره کوتوله، دست‌نخورده باقی می‌ماند و چرخه دوباره آغاز می‌شود تا تکرار شود. حدس پژوهشگران این بود که چنین انفجارهایی شامل انرژی‌های زیادی هستند اما جزئیات دقیق آن مشخص نبود؛ به خصوص برای این نواختر خاص.
دو تلسکوپ مجیک، پرتوهای گاما را ثبت کردند که از بالاترین انرژی‌هایی به شمار می‌رود که تاکنون در یک نواختر اندازه‌گیری شده‌اند. این گروه پژوهشی در پی هشدارهای ابتدایی سایر دستگاه‌های اندازه‌گیری توانستند مشاهدات مربوط به پرتوهای گاما را در طول موج‌های گوناگون انجام دهد. آنها توضیح دادند که فوران تماشایی “آراس مارافسای” نشان می‌دهد که واکنش سریع تلسکوپ‌های مجیک واقعا موثر است. “آراس مارافسای” یک ستاره است که در صورت فلکی مارافسای قرار دارد.
“دیوید گرین”(David Green)، از پژوهشگران این پروژه گفت: حرکت آنها به سوی یک هدف جدید، بیش از ۳۰ ثانیه طول نمی‌کشد.
پس از انفجار، چندین جبهه تلاطم از طریق باد ستاره‌ای غول سرخ و محیط بین ستاره‌ای اطراف منظومه دوتایی منتشر می‌شود. این امواج مانند یک نیروگاه غول‌پیکر عمل می‌کنند که در آن، ذرات تا نزدیک به سرعت نور شتاب می‌گیرند.
ترکیبی از بررسی‌های انجام‌شده توسط تلسکوپ‌های روی زمین نشان می‌دهد که پرتوهای گاما از پروتون‌های پرانرژی می‌آیند که هسته اتم‌های هیدروژن هستند.
گرین ادامه داد: همچنین این امر، طغیان نواختر را به منبعی از پرتوهای کیهانی تبدیل می‌کند. با وجود این، آنها تمایل دارند که نقش قهرمانان محلی را بازی کنند؛ یعنی فقط به پرتوهای کیهانی در همسایگی خود کمک کنند.
بازیگران بزرگ پرتوهای کیهانی، بقایای ابرنواختر هستند. جبهه‌های تلاطم حاصل از انفجارهای ستاره‌ای در مقایسه با نواخترها، بسیار شدیدتر هستند. برای درک کامل تعامل پیچیده رویدادهای خشونت‌آمیز با محیط بین ستاره‌ای در کهکشان راه شیری، مشاهدات بیشتری مانند آراس مارافسای مورد نیاز است.
به گفته این گروه پژوهشی، همکاری مجیک به ادامه جستجوی اجرام بی‌قرار در کهکشان ما و فراتر از آن کمک خواهد کرد.
یافته‌های این پژوهش، در مجله “Nature Astronomy” به چاپ رسید.