پژوهشگران آمریکایی در بررسی جدید خود، پادتن‌هایی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند در خنثی کردن سویه “اُمیکرون” موثر باشند.
ساینسیو – به نقل از ایسنا و وب‌سایت رسمی “دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن”(UW Medicine)، یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران، پادتن‌هایی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند اُمیکرون و سایر سویه‌های “کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲”(SARS-CoV-2) را خنثی کنند. این پادتن‌ها، نواحی خاصی از پروتئین خوشه‌ای کروناویروس را هدف قرار می‌دهند که با جهش یافتن ویروس، بدون تغییر باقی می‌مانند.
“دیوید ویسلر”(David Veesler)، دانشیار بیوشیمی دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن گفت: با شناسایی اهداف این پادتن‌های خنثی‌کننده روی پروتئین خوشه‌ای، ممکن است بتوان واکسن‌ها و درمان‌های مبتنی بر پادتن را طراحی کرد که نه تنها بر سویه اُمیکرون، بلکه بر سایر سویه‌ها که ممکن است در آینده ظاهر شوند، موثر باشند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که با تمرکز بر پادتن‌هایی که این نواحی بسیار حفاظت‌شده روی پروتئین خوشه‌ای را هدف قرار می‌دهند، راهی برای غلبه کردن بر تکامل مداوم ویروس وجود دارد.
سویه اُمیکرون دارای ۳۷ جهش در پروتئین خوشه‌ای است که از آن برای متصل شدن و حمله کردن به سلول‌ها استفاده می‌کند. این تعداد جهش، به شکلی غیرعادی زیاد است. تصور می‌شود که این تغییرات تا حدی بتوانند توضیح دهند که چرا این سویه توانسته است به سرعت گسترش یابد، افرادی که واکسینه شده‌اند را آلوده کند و کسانی که پیشتر آلوده شده‌اند را دوباره مبتلا کند.
ویسلر ادامه داد: یکی از پرسش‌های اصلی که ما سعی داشتیم به آنها پاسخ دهیم، این بود که جهش در پروتئین خوشه‌ای سویه اُمیکرون چگونه بر توانایی آن در اتصال به سلول‌ها و فرار کردن از واکنش پادتن سیستم ایمنی تاثیر گذاشته است.
ایده ویسلر و همکارانش این بود که تعداد زیاد جهش‌های اُمیکرون ممکن است طی یک عفونت بلندمدت در شخصی با سیستم ایمنی ضعیف یا در اثر انتقال ویروس از انسان به یک گونه حیوانی و بازگشت آن رخ داده باشد.
پژوهشگران برای ارزیابی تأثیر این جهش‌ها، یک ویروس غیرفعال و غیرقابل تکثیر موسوم به “شبه ویروس” را مهندسی کردند تا مانند کروناویروس‌ها، پروتئین‌های خوشه‌ای را روی سطح خود تولید کند. سپس آنها شبه‌ویروس‌هایی را ساختند که دارای پروتئین‌هایی با جهش‌های مشابه جهش‌های اُمیکرون و پروتئین‌هایی بودند که در قدیمی‌ترین سویه‌های شناسایی‌شده در همه‌گیری یافت می‌شوند.
پژوهشگران ابتدا تلاش کردند تا ببینند نسخه‌های گوناگون پروتئین خوشه‌ای تا چه اندازه می‌توانند به پروتئین روی سطح سلول‌ها متصل شوند که ویروس از آن برای چسبیدن و ورود به سلول استفاده می‌کند. این پروتئین گیرنده “آنزیم ۲ مبدل آنژیوتانسین”(ACE2) نامیده می‌شود.
آنها دریافتند که قدرت اتصال پروتئین خوشه‌ای سویه اُمیکرون، ۲/۴ برابر بهتر از پروتئین خوشه‌ای متعلق به ویروس یافت‌شده در ابتدای همه‌گیری است. ویسلر اضافه کرد: این یک افزایش بسیار بزرگ نیست اما طی شیوع “سارس” (SARS) در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳، جهش‌هایی در پروتئین خوشه‌ای پیش آمد که میل ترکیب شدن را افزایش داد و با قابلیت انتقال و عفونت‌پذیری بالاتری همراه بود.
سپس پژوهشگران به این موضوع پرداختند که پادتن‌های موثر در برابر سویه‌های پیشین ویروس، تا چه اندازه در برابر سویه اُمیکرون به محافظت می‌پردازند. آنها این کار را با استفاده از پادتن‌های بیمارانی انجام دادند که پیشتر به سویه‌های پیشین کروناویروس آلوده شده بودند، در برابر سویه‌های پیشین واکسینه شده بودند یا پس از ابتلا واکسینه شده بودند.
آنها دریافتند که توانایی متوقف کردن ابتلا در پادتن افرادی که به سویه‌های پیشین مبتلا شده بودند و کسانی که یکی از شش واکسن پرمصرف کنونی را دریافت کرده بودند، کاهش یافته است.
پادتن‌های به دست آمده از افرادی که پیشتر مبتلا شده بودند و واکسن‌های اسپوتنیک یا سینوفارم و همچنین یک دوز از واکسن جانسون و جانسون را دریافت کرده بودند، توانایی کمی در خنثی کردن ورود سویه اُمیکرون داشتند یا این که توانایی آنها کم بود. پادتن‌های به دست آمده از افرادی که دو دوز از واکسن‌های مدرنا، فایزر و آسترازنکا را دریافت کرده بودند، فعالیت خنثی‌کننده را تا اندازه‌ای حفظ کردند اما توانایی آنها بین ۲۰ تا ۴۰ برابر کاهش یافت.
پادتن‌های به دست آمده از افرادی که مبتلا شده و بهبود یافته بودند و سپس دو دوز واکسن دریافت کرده بودند نیز فعالیت کمتری داشتند اما کاهش توانایی آنها کمتر بود. این به وضوح نشان می‌دهد که واکسیناسیون پس از ابتلا، سودمند است.
پادتن‌های به دست آمده از افرادی که یک تقویت‌کننده را با دوز سوم از واکسن‌های مدرنا و فایزر دریافت کرده بودند، تنها چهار برابر کاهش را در خنثی‌سازی نشان دادند. ویسلر گفت: این نشان می‌دهد که دوز سوم واقعا در برابر سویه اُمیکرون کارآمد است.
همه درمان‌های مبتنی بر پادتن که در حال حاضر مجوز گرفته یا تایید شده‌اند، به جز یک مورد از آنها، برای استفاده در بیمارانی که در معرض ویروس قرار دارند، هیچ فعالیتی در برابر اُمیکرون نداشتند یا توانایی آنها به طور قابل توجهی کاهش یافته بود.
هنگامی که پژوهشگران، مجموعه بزرگتری از پادتن‌هایی را که برای مقابله با سویه‌های پیشین ویروس تولید شده بودند، آزمایش کردند، چهار گروه از پادتن‌ها را شناسایی کردند که توانایی خود را در خنثی کردن اُمیکرون حفظ کرده بودند. اعضای هر یک از این گروه‌ها، یکی از چهار ناحیه خاص پروتئین خوشه‌ای را هدف قرار می‌دهند که نه تنها در انواع کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲، بلکه در گروهی از کروناویروس‌های موسوم به “ساربکوویروس‌ها” (Sarbecoviruses) نیز وجود دارد. این نواحی ممکن است روی پروتئین خوشه‌ای باقی بمانند زیرا عملکردی اساسی دارند که پروتئین در صورت جهش از دست می‌دهد. چنین مناطقی، حفاظت‌شده نامیده می‌شوند.
ویسلر افزود: یافته‌های به دست آمده مبنی بر این که پادتن‌ها را می‌توان از طریق شناسایی نواحی حفاظت‌شده در بسیاری از انواع گوناگون ویروس خنثی کرد، نشان می‌دهند که طراحی واکسن‌ها و درمان‌های مبتنی بر پادتن که این نواحی را هدف قرار می‌دهند، می‌تواند در برابر طیف وسیعی از سویه‌هایی که از طریق جهش ظاهر می‌شوند، مؤثر باشد.
این پژوهش، در مجله “Nature” به چاپ رسید.